SBI is in de afgelopen jaren steeds meer betrokken geraakt bij Earth Charter en Landgoed Zonheuvel werd de bakermat van de Earth Charter beweging in Nederland. Het 25-jarig jubileum werd in de zomer gevierd met een driedaagse internationale conferentie.
De derde en laatste dag van de conferentie werd mede door SBI georganiseerd op Landgoed Zonheuvel en ging over business and ethics met bijdragen van CNV Internationaal, Nyenrode Business Universiteit en SDG Nederland. Het is onze ambitie om vervolgstappen te maken zodat ethisch ondernemen onderdeel gaat worden van de bedrijfsvoering van bedrijven. U wordt van harte uitgenodigd om mee te denken. Reacties naar info@stichtingsbi.nl
Bedrijfsethiek en het Earth Charter – Tijd voor actie
Tijdens deze sessie op 3 juli 2025 bevestigden bijdragers en deelnemers een krachtige waarheid: bedrijven kunnen en moeten een kracht voor het leven zijn — niet enkel voor winst. De sessie onthulde dieper liggende inzichten en een gedeeld gevoel van urgentie om het bedrijfsleven opnieuw in lijn te brengen met ethiek, ecologie en de diepere behoeften van de mensheid.
We staan niet voor een zakelijke uitdaging — maar voor een ethische. In een tijdperk van ecologische overshoot, sociale fragmentatie en verlies aan zingeving, moet het bedrijfsleven verder gaan dan naleving: naar geweten. We moeten overstappen van individualisme naar onderlinge afhankelijkheid, van extractie naar regeneratie, van korte termijn naar lange termijn waarden.
We onderzochten of er zoiets bestaat als een Earth Charter-organisatie.
Ja — of in ieder geval: die kan en moet er zijn.
Een Earth Charter-organisatie leeft de waarden van het Earth Charter in haar governance, besluiten, ketens, interne cultuur en maatschappelijke relaties. Ze ziet ethiek niet als een checklist, maar als een kompas. De zorg voor mensen, planeet en toekomstige generaties staat centraal in de strategie — en komt tot uiting in het handelen.
Het is een bedrijf dat begrijpt dat ethisch meer is dan wettelijk. En dat het de hoogste tijd is om te handelen.
De wijsheid van het Earth Charter
Het Earth Charter biedt een krachtige ethische basis, met principes die zich richten op:
· Menselijke waardigheid en arbeidsrechten
· Gelijkheid en sociale rechtvaardigheid
· Ecologische grenzen en biodiversiteit
· Transparantie, rentmeesterschap en lange termijn verantwoordelijkheid
Het Earth Charter is een holistisch ethisch document. Het ene principe (er zijn er 16) kan en mag niet worden ingewisseld voor een ander; laat geen enkel principe vallen.
Hoe dan?
Bedrijven maken elke dag keuzes — laten we starten met het integreren van de volgende kernprincipes van het Earth Charter in het gesprek en ruimte creëren om de relevantie en impact veilig en moedig te delen:
· Bevorder menselijke ontwikkeling op een rechtvaardige en duurzame manier (7e)
· Bevestig de verantwoordelijkheid van bedrijven voor het algemeen belang en de mensenrechten (7f)
· Zet duurzaamheid en levenskwaliteit boven louter winst (7g)
· Bescherm de integriteit van de ecologische systemen van de aarde (5)
· Interneer milieuschade in besluitvorming (9b)
· Waarborg transparantie en verantwoording in economisch bestuur (10b)
· Stimuleer “juiste relaties” met de natuur, cultuur en toekomstige generaties (16f)
Wijsheid van de groep
De volgend lessen uit de Business & Ethics Dialoog op een rijtje:
· Verleg de focus van metriek naar ethiek: herdefinieer succes langs alle zes de kapitaalsoorten (financieel, natuurlijk, sociaal, menselijk, innovatief, infrastructureel)
· Versterk vakbonden en institutionaliseer adviseerraden
· Vervang de CFO door een Chief Values Officer die toezicht houdt op ethiek
· Ontwerp en versterk inclusieve stakeholderraden — met interne stemmen, inclusief werknemers en de natuur zelf
· Zie veiligheid, moed en diep luisteren als essentiële vaardigheden voor echt menselijke organisaties
· Omarm collectieve verantwoordelijkheid: het bedrijfsleven is niet apart van de samenleving, het ís samenleving
· Herdefinieer extractie: van pricing-in tot het beperken van wat niet geëxploiteerd mag worden
· Herschik structuren om macht te decentraliseren en verzwegen perspectieven zichtbaar te maken
· Zie klanten als kiezers en burgers die geweten eisen
· Definieer duurzaamheid niet alleen technisch maar spiritueel: wat is natuur? Zijn wij niet natuur? Kunnen we het leven, niet alleen meten?
Tijdens de business ethics dialoog zag dit kader het licht: De Vier Harten
Het Earth Charter centraal
Doordrenk je organisatie met het Earth Charter. Het ethisch kompas dat alle principes en acties verankert — de gedeelde basis voor regeneratief, rechtvaardig en leven-ondersteunend ondernemerschap.
Wat staat er op het spel?
Thema: Participatie, Perspectief, Pluraliteit
Het gaat niet enkel om winst of productiviteit — het gaat om de toekomst van onze planeet en de waardigheid van al het leven.
Om ethisch te leiden moeten organisaties:
· Diverse perspectieven integreren — over generaties, rollen, culturen en ecosystemen
· Betrokkenheid van interne en externe stakeholders stimuleren
· Gemeenschapsbetrokkenheid en inclusieve onboarding prioriteren
· Overgaan van hiërarchie naar gedeeld bestuur en ethisch leiderschap op alle niveaus
Gelijkheid
Thema: Rechtvaardigheid, Rechten, Gezondheid
Ware duurzaamheid kan niet bestaan zonder rechtvaardigheid. Organisaties moeten opereren over alle grenzen heen — economisch, ecologisch en sociaal.
· Zich inzetten voor mensenrechten, waardige arbeid en gezondheidsgelijkheid
· Erken de rechten van de natuur en toekomstige generaties naast mensenrechten
· Pas ethiek toe over grenzen heen, verbind Noord/Zuid, lokaal/globaal
· Zorg voor vertegenwoordiging van de ongehoorde — werknemers, inheemse stemmen, toekomstige generaties
Voorbij
Thema: Cultuur, Stem, Moed
We moeten verder gaan dan business as usual:
· Kies voor mens- en natuurgerichte modellen in plaats van de mechanistische, en extractieve
· Ontwikkel speak-up culturen en diep luisterend leiderschap
· Stimuleer innerlijke ontwikkeling: nederigheid, moed, presence
· Creëer veilige, moedige ruimtes die co-verantwoordelijkheid en innovatie ontsluiten
Purpose
Thema: Regeneratie, Waarde, Integriteit
Zingeving is het ethische centrum van de organisatie. Met het Earth Charter als leidraad kunnen organisaties:
· Succes creëren over alle zes de kapitaalsoorten: financieel, natuurlijk, sociaal, menselijk, innovatief, infrastructureel
· Chief Value Officers en ethisch leiderschap installeren
· Het Earth Charter inbedden in strategie, producten, HR en communicatie
· Collectief welzijn boven extractieve groei plaatsen
Cirkel van geweten
Deze beschermende, leidende cirkel houdt de harten kloppend met integriteit. Laten we compliance omzetten in passie. Bewustzijn in actie.
· Er is een grens: tussen greenwashing en ethiek — laten we die niet vervagen
· Er is wet: maar ethiek moet verder gaan dan het wettelijk minimum
· Er zijn 1000 redenen om na te leven: en nog meer om te leiden
· De huidige bewuste consumenten en burgers vragen om waarheid, moed en zorg
· Bedrijven die zich verbinden met het Earth Charter worden geliefd door de samenleving, gerespecteerd door de natuur en vertrouwd door hun werknemers
Oproep tot actie aan het bedrijfsleven
Tien gedurfde aanbevelingen voor bedrijven die zich verbinden met het Earth Charter:
- Adopteer het Earth Charter als strategisch kader voor ESG en purpose
- Ontwikkel ethische due diligence waarin sociale en ecologische schade is opgenomen
- Verschuif prikkels naar regeneratieve, inclusieve business modellen
- Creëer publiek-privaat-community pacten, gebaseerd op gedeelde waarden
- Zet waardigheid van de werknemer en stakeholderstemmen centraal in governance
- Interneer ecologische kosten — implementeer echte prijsmechanismen
- Vervang CFO’s door Chief Values Officers in de directie
- Bouw en versterk vakbonden en werknemersvertegenwoordiging
- Draag bij aan regionale community masterplannen voor lange termijn welzijn
- Stimuleer innerlijke ontwikkeling — moed, nederigheid, aanwezigheid en morele helderheid
Een Belofte voor ondernemerschap als kracht voor het leven
Wat als organisaties een belofte zouden doen?
Laten we herdefiniëren wat ‘in business zijn’ betekent. Laten we ondernemingen zijn die helen, verbinden en opbeuren. Laten we de economie bezetten — met ons licht.
· Zie ethiek als de basis van ondernemen, niet als voetnoot van compliance
· Implementeer de waarden van het Earth Charter in elke beslissing — van bestuurskamer tot werkvloer
· Waardeer de wijsheid van jongeren, de rechten van de natuur en de waardigheid van alle werkenden
· Luister diep, handel moedig en sta voor rechtvaardigheid, vrede en toekomstige generaties
· Wees hoeder van het leven, dien niet enkel aandeelhouders, maar de hele levende aarde
Dank aan alle deelnemers en bijdragers. Dit is slechts het begin van een groot gesprek dat vraagt om vervolg en implementatie.
Veronique Swinkels (Lab Toekomstige Generaties, Innerpact) & Michael Bracken (MedCom Benefits/ECI Council, USA), Jaap Jongejan (SBI op landgoed Zonheuvel), Tony Ogbuigwe (Nigeria), Tineke Lambooy en André Nijhof (Nyenrode Universiteit), Herman Mulder (SDG Nederland en True Price), Erik Thijs Wedershoven, Laura María Rodríguez Uribe (Colombia), en Danielle Woestenberg CNV Internationaal.
De integrale Engelstalige tekst is van de hand van Veronique Swinkels. Deze leest u hier.
Foto: Mirjam Lems